Ο αρχιτέκτονας Ελί Μοδιάνο
Ο Ελί Μοδιάνο υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς αρχιτέκτονες που άφησαν το στίγμα τους στη Θεσσαλονίκη. Γεννήθηκε το 1881 και πέθανε το 1968. Σπούδασε στο Παρίσι στο Ecole Centrale και αφού γύρισε στη Θεσσαλονίκη, ανέλαβε τον σχεδιασμό πολλών δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων. Τα έργα του κινούνται στο πνεύμα του εκλεκτικισμού με έμφαση στις art nouveaux επιρροές.
Ο Ελί Μοδιάνο ανήκε στην εξέχουσα οικογένεια Μοδιάνο, μια από τις πιο δυνατές οικογένειες της εβραϊκής σεφραδιτικής κοινότητας της Θεσσαλονίκης ( Εβραίοι που εγκατέλειψαν την Ισπανία το 1492 ή και αργότερα), που μαζί με τις οικογένειες Αλλατίνι και Ναχούμ, κρατούσαν στα χέρια τους το μεγαλύτερο μέρος της οικονομικής ζωής της πόλης, ως τις αρχές του 20ου αιώνα. Ήταν γιος του τραπεζίτη Ιακώβ Μοδιάνο και εγγονός του Σαούλ Μοδιάνο, που ήταν επίσης τραπεζίτης και έφτασε από απλός υπάλληλος των γιατρών Λαφών και Πρασακάκη και κατόπιν του μεγάλου εμπορικού οίκου Αλεύρων-Δημητριακών ‘’ Βλαστού’’, να δημιουργήσει τον μεγαλύτερο εμπορικό οίκο στην Οθωμανική αυτοκρατορία, μετά τον οίκο Καμόντο στην Κωνσταντινούπολη.
Η ομώνυμη ‘’Αγορά Μοδιάνο ή Στοά Μοδιάνο’’ χτίστηκε σε σχέδια του Ελί Μοδιάνο το 1925, στο σημείο που βρισκόταν παλαιότερα η συναγωγή Ταλμούδ Τορά. Η περιοχή ανήκε στην “πυρίκαυστο ζώνη”, της μεγάλης πυρκαγιάς της Θεσσαλονίκης το 1917. Ο ίδιος, διατηρούσε το αρχιτεκτονικό του γραφείο μέσα στην στοά. Έργο του Ελί Μοδιανό είναι επίσης το Τελωνείο, οι αποθήκες του Τελωνείου, το Σιτέ Σαούλ/Στοά Σαούλ καθώς και η βίλλα Μοδιάνο, χτισμένη το 1906, η οποία αποτελεί ένα υπέροχο δείγμα εκλεκτικισμού με πολλές Art Nouveau λεπτομέρειες . Το κτίριο είναι γνωστό και ως “παλαιό κυβερνείο” και σήμερα στεγάζει το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας - Θράκης. Άλλα έργα του είναι το Ξενοδοχείο ‘’Λουξεμβούργο’’ και το κτίριο ‘’Άτλας’’.
Σχετικά με την προέλευση της οικογένειας υπάρχουν πολλές απόψεις. Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο και σημαντικό απόγονο της οικογένειας Μάριο Μοντιάνο, στο βιβλίο του ‘’Hamehune Modillano’’, είναι πολύ πιθανό το αρχικό όνομα της οικογένειας να ήταν Μοντιλιάνο που αργότερα απλοποιήθηκε σε Μοντιάνο, από την πόλη Μοντιλιάνα κοντά στην Φλωρεντία, όπου πολλά μέλη της οικογένειας βρήκαν εκεί καταφύγιο κατά τον 18ο αιώνα διαπρέποντας στην παραϊατρική αλλά και στις επιχειρήσεις, όσοι από αυτούς μετεγκαταστάθηκαν στη Βενετία. Στα μέλη της οικογένειας συγκαταλέγονται ο ζωγράφος Μοντιλιάνι αλλά και ο τιμημένος με Νόμπελ λογοτεχνίας Γάλλος συγγραφέας Πατρίκ Μοντιανό.
Η ιστορία της οικογένειας Μοδιάνο στη Θεσσαλονίκη ξεκινά περίπου στα 1550, όταν ο ραβίνος Σαμουήλ Μοντιλιάνο ήρθε από την Ιταλία στη Θεσσαλονίκη και τελειώνει λίγο πριν την εισβολή των Γερμανών στη Θεσσαλονίκη, όταν ο Σαμ Μοντιάνο κατάφερε να εξασφαλίσει από το ιταλικό προξενείο την ιταλική υπηκοότητα για τα περισσότερα μέλη της οικογένειάς του, τα οποία διασκορπίστηκαν σε νότια Αμερική, Γαλλία και Αίγυπτο.
Πηγές: 1) http://www.centropa.org/ 2) http://www.eoellas.org/ 3) Νεώτερα Μνημεία Θεσσαλονίκης, 1985-1986, Υπουργείο Πολιτισμου Υπουργείο, Βόρειας Ελλάδας.