Ο κλασικισμός στην Ελλάδα και το νεοελληνικό στιλ

Ο ελληνικός κλασικισμός, παρά τις ιδιομορφίες του, δεν αποτελεί παρά μια προέκταση του ευρωπαϊκού κλασικισμού. Ωστόσο, στην Ελλάδα, ο κλασικισμός φτάνει σε πολύ πιο θετικά και ολοκληρωμένα αποτελέσματα, που κανείς θα μπορούσε να τα αποδώσει στη μεγαλύτερη επαφή που είχαν, τόσο οι Έλληνες όσο και οι ξένοι αρχιτέκτονες που δούλεψαν στην Ελλάδα, με τα μεγαλύτερα πρότυπα της ελληνικής κλασικής περιόδου, αλλά και στο ίδιο το περιβάλλον που δούλεψαν, τον ελλαδικό χώρο.

Σε αντίθεση με την Ευρώπη και την Αμερική, στην Ελλάδα ο κλασικισμός δεν είναι απλώς μια ρομαντική αναβίωση του παρελθόντος και δεν περιορίζεται στην απλή αποδοχή και χρησιμοποίηση γενικών κανόνων και ειδικών στοιχείων που προέρχονται από την κλασική αρχιτεκτονική. Καθώς ποτέ δε χάθηκε η επαφή με την εποχή των μεγάλων κλασικών διατυπώσεων, ούτε κατά τη ρωμαιοκρατία, ούτε κατά τη βυζαντινή περίοδο, ούτε κατά τα χρόνια της τουρκικής σκλαβιάς, τα χαρακτηριστικά του νεοελληνικού κλασικισμού, κατά τον 19ο αιώνα, διαμορφώνονται με στοιχεία από τρεις ουσιαστικά κατευθύνσεις. 1) Τον ευρωπαϊκό κλασικισμό με σημαντικούς εκπροσώπους του που εργάζονται στην Ελλάδα. 2) Τους Έλληνες αρχιτέκτονες που, αν και σπουδάζουν στο εξωτερικό, εξακολουθούν να διατηρούν ιδιαίτερη σχέση με την πατρίδα τους και τους τύπους της τοπικής λαϊκής παράδοσης. 3) Τα χαρακτηριστικά της κλασικής παράδοσης, τα οποία μπορούν, και μόνα τους, να εξηγήσουν τη διαφορά ανάμεσα στα κλασικιστικά οικοδομήματα διάφορων ευρωπαϊκών χωρών και σε εκείνα του ελλαδικού χώρου.

Τα παραπάνω χαρακτηριστικά, που τροφοδοτούν τον ελληνικό κλασικισμό, είχαν ως αποτέλεσμα, τα κλασικιστικά κτίρια στην Ελλάδα να εμφανίζονται πιο ελαφρά και πιο συγκρατημένα σε σχέση με το βάρος των ρωμαϊκών κτιρίων και την εξωτερική υπερβολή των κλασικιστικών κτιρίων σε Ευρώπη και Αμερική. Τα κλασικιστικά κτίρια στην Ελλάδα χαρακτηρίζονται κυρίως από λιτότητα, ισορροπία και ευγένεια, παρά τον όγκο τους, με έμφαση στις καθαρά λειτουργικές τους ανάγκες. Τα χαρακτηριστικά αυτά, σε μεγάλο βαθμό, οφείλονται σε στοιχεία που συνδέονται καθαρά με τον ίδιο το χώρο και όλη την ιστορική του πορεία, γι’ αυτό και πολλοί μελετητές αναφέρονται στον ελληνικό κλασικισμό με τον όρο ‘’νεοελληνικό στιλ’’.

Έτσι, στον ελληνικό χώρο, η κλασικιστική αρχιτεκτονική συνδυάστηκε υπέροχα με την πηγαία λαϊκή δημιουργία, καταλήγοντας σε θαυμάσια αποτελέσματα. Η χρήση του πεντελικού μαρμάρου και του αττικού ασβεστόλιθου, ο τρόπος που τα κτίρια εντάσσονται στο χώρο και εκμεταλλεύονται το έδαφος, ο τρόπος άρθρωσης του εσωτερικού και ο τονισμός του εξωτερικού με λιτούς διακοσμητικούς τύπους και χρώμα, ο τονισμός της εσωτερικής αυλής και του κήπου που έχουμε στη λαϊκή μας αρχιτεκτονική, φανερώνουν τη σύνδεση και τη φυσική συνέχεια των προτύπων, που φτάνουν από τη νεοελληνική περίοδο, πίσω, έως την κλασική.

Δείτε εδώ για τον εκλεκτικισμό στη Θεσσαλονίκη

 

Photo: 
ελληνικός κλασικισμός-  το ελληνικό στιλ
Κατηγορίες: