Ο Φραγκομαχαλάς τότε και τώρα..

Η εικόνα της ιστορικής περιοχής του Φραγκομαχαλά (περιοχή γύρω από την οδό Βαλαωρίτου σήμερα) είναι πολυκύμαντη και ακολουθεί την ιστορική εξέλιξη της Θεσσαλονίκης από τις αρχές του 20ου αιώνα, όταν η Θεσσαλονίκη ήταν ακόμα Οθωμανική, μέχρι τις μέρες μας,  που η περιοχή αυτή έχει ξαναζωντανέψει, από νέους καλλιτέχνες, επιστήμονες και μουσικούς που βρήκαν εκεί το <<ησυχαστήριό>> τους  για να δημιουργούν, καθώς και από γραφικά καφέ, εστιατόρια και μεζεδοπωλεία, που αποτελούν το κέντρο της εναλλακτικής διασκέδασης στην πόλη μας. 

Ο Φραγκομαχαλάς της Οθωμανικής Θεσσαλονίκης, στις αρχές του 20ου αιώνα μπορεί να οριστεί, μέσα στις άκρες, από το κτίριο της Τραπεζας της Θεσσαλονίκης που βρισκόταν στη στοά Μαλακοπή,  την Οθωμανική Τράπεζα που στεγαζόταν στο σημερινό Δημοτικό Ωδείο και τον καθολικό ναό της Αμίαντης Σύλληψης της Θεοτόκου. Όπως μαρτυρά το όνομα της συνοικίας εκεί συνήθιζαν να μένουν οι Ευρωπαίοι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης, που την εποχή εκείνη αριθμούσαν περίπου στις 6.500, ενώ ταυτόχρονα αποτελούσε την κύρια περιοχή όπου διέμεναν οι Εβραίοι με το αρχοντικό των Αλλατίνι, στον κήπο του οποίου αργότερα χτίστηκε η Τράπεζά τους (Τράπεζα Θεσσαλονίκης στη στοά Μαλακοπή), να δεσπόζει. 

Την εποχή εκείνη, στην περιοχή μεταξύ των οδών της Οθωμανικής Τράπεζας, η σημερινή Λέοντος Σοφού,  της Σαμπρί Πασά Τζαντεσί, η σημερινή οδός Βενιζέλου, της Τας Χανί, η σημερινή οδός Εδέσσης, της οδού Φιντζαντιλάρ (Φλιτζανοπωλητών), η σημερινή οδός Βασιλέως Ηρακλείου και της Βαρντάρ καπισί, σημερινή Εγνατία, απλωνόταν το κέντρο του εμπορικού κόσμου της Θεσσαλονίκης. Εργαστήρια και εμπορικά καταστήματα, μουσουλμάνων, εβραίων και χριστιανών όλων των δογμάτων, στοές, ασφαλιστικά γραφεία, καφενεία, εστιατόρια, ναυτιλιακές εταιρείες και ξενοδοχεία (χάνια) βρίσκονταν παντού προκειμένου να εξυπηρετηθεί ο εμπορικός κόσμος που έκανε δουλειές στη Θεσσαλονίκη.  

Με την ανάπτυξη της μεταποίησης,  η περιοχή του Φραγκομαχαλά υπήρξε η βιοτεχνική όψη της Θεσσαλονίκης. Εκεί, στα στενά και γραφικά ανήλια σοκάκια, υπήρχαν μαγαζιά με μηχανές ραψίματος να δουλεύουν αγόγγυστα παράγοντας ρούχα και λευκά είδη,  ενώ πλήθος φορτηγών γέμιζαν και ξεφόρτωναν πρώτες ύλες, ρούχα, λευκά είδη και εργόχειρα.  Η παρακμή της μεταποίησης έφερε παρακμή και στην περιοχή , η οποία είναι ορατή όταν περάσει κανείς από εκεί κατά τη διάρκεια της ημέρας. Παρόλα αυτά, για τον μυημένο στη μαγεία της Θεσσαλονίκης, ακόμα και αυτή η παρακμή είναι όμορφη, αφού η μυρωδιά του μπαχαριού, του τσαγιού και του χυμένου λαδιού είναι διάχυτη και μπορεί να σε μεταφέρει στα ίχνη του  μαγικού παρελθόντος. Μάλλον κάτι τέτοιο έχουν <<νιώσει>> πολλοί άνθρωποι των τεχνών και των γραμμάτων της πόλης, οι οποίοι έχουν μεταφέρει τα ατελιέ τους, τα αρχιτεκτονικά τους γραφεία ή τα στούντιο τους σ’αυτή την περιοχή για να δημιουργήσουν. 

Το βράδυ τα πράγματα μόνο ήσυχα δεν είναι πια. Η παρακμή φεύγει και η ακμή της νυχτερινής εναλλακτικής διασκέδασης έρχεται, με πλήθος από νέα μπαράκια και εστιατόρια να έχουν κάνει την εμφάνισή τους και να τραβάνε την προσοχή των εναλλακτικών της Θεσσαλονίκης.

Photo: 
Η Οδός Βενιζέλου στον Φραγκομαχαλά- Παλιά Θεσσαλονίκη
Ο τότε Φραγκομαχαλάς σήμερα photocredits:oneman.gr