Ο Σαμπρί πασάς υπήρξε μια από τις πιο σημαντικές φυσιογνωμίες που πέρασαν και επηρέασαν τη Θεσσαλονίκη, όχι μόνο γιατί το όνομά του είναι άμεσα συνδεδεμένο με πολλά έργα που έγιναν στην πόλη κατά τη διάρκεια της θητείας του, με σημαντικότερο εκείνο της κατασκευής της προκυμαίας, αλλά και για το γεγονός ότι υπήρξε ιδιαίτερα αγαπητός στους Θεσσαλονικείς, οι οποίοι έδωσαν το όνομά του στην πιο σημαντική κάθετη οδό της πόλης, την σημερινή οδό Βενιζέλου.

Παρόλο που το έργο της κατασκευής της προκυμαίας υπήρξε το πιο μεγάλο έργο που έγινε στην Θεσσαλονίκη πριν το 1917, ελάχιστες πληροφορίες είναι γνωστές για τον άνθρωπο που ανέπτυξε έντονη δράση για την πραγματοποίησή του, τον Σαμπρί πασά. Φαίνεται πως ο Σαμπρί Μεχμέτ πασάς γεννήθηκε στην μικρή πόλη Μπαγιντίρ, νοτιοανατολικά της Σμύρνης περίπου στα 1819-1820. Μπήκε στο σώμα Διερμηνέων και συμμετείχε συνέχεια σε αποστολές εκτός της αυτοκρατορίας. Μετά από διάφορα στρατιωτικά και διοικητικά πόστα, ορίστηκε καϊμακαμης Βιδινίου και στα 1867 τοποθετήθηκε ως βαλής στη Σμύρνη, με το βαθμό του βεζύρη, όπου επόπτευσε την κατασκευή του έργου της προκυμαίας της. Λίγο αργότερα, τον Μάρτιο του 1868, έγινε βαλής στο βιλαέτι του Δουνάβεως, ενδεχομένως μετά τον Μιδχάτ, ο οποίος είχε αναλάβει από τις αρχές του 1860 σημαντικές πρωτοβουλίες ως προς την υλοποίηση πολεοδομικών επεμβάσεων, ενώ στα τέλη του ίδιου χρόνου έγινε μέλος του Ανώτατου Κρατικού Συμβουλίου.

Η πρώτη ανακριβής αναφορά στην παρουσία του Σαμπρί πασά στη Θεσσαλονίκη γίνεται στα 1866 και ανήκει μάλλον στον Nehama Risal. Το σίγουρο είναι ότι ο Σαμπρί πασάς έφτασε στη Θεσσαλονίκη τον Φεβρουάριο του 1869 ως βαλής, για να αντικαταστήσει τον Ακήφ Πασά. Έμεινε σ’αυτή τη θέση ως τον Σεπτέμβρη του 1871 οπότε και ‘’επαύθη’’. Ένα χρόνο αργότερα έγινε βαλής της Σμύρνης για να ακολουθήσει μια νέα ‘’παύση’’. Τελικά πέθανε το 1879 υπηρετώντας σε πολλά υψηλά πόστα μέχρι και τον θάνατό του.

Με την άφιξή του στη Θεσσαλονίκη, είναι βέβαιο, ότι ο Σαμπρί Πασάς ήταν επιφορτισμένος με την εφαρμογή των βασικών αρχών του μεταρρυθμιστικού προγράμματος, οι γενικές αρχές του οποίου είχαν υποδειχθεί με το αυτοκρατορικό διάταγμα του 1863, με μοναδικό σκοπό τη δημιουργία νέων προνομιούχων οικοπέδων. Μετά από την επεισοδιακή διαδικασία πραγματοποίσης του έργου, υπό τον μηχανικό Vitali, στην πόλη επικρατεί ευφορία καθώς τα έσοδα είχαν αυξηθεί μέσω του τρόπου διενέργειας των πλειστηριασμών. Ωστόσο, στις αρχές του 1871, ο Σαμπρί πραγματοποιεί ταξίδι στην πρωτεύουσα με σκοπό να καθυσηχάσει την Πύλη, που ανησυχεί για το μεγάλο κόστος του έργου. Σύμφωνα με τον Γάλλο πρόξενο Moulin, ο Σαμπρί είχε κληθεί για να αιτιολογήσει τον τρόπο που διαχειριζόταν τα δημόσια έργα της περιοχής του. Λίγους μήνες μετά, ο Σεβκέτ πασάς, επικεφαλής μιας επιτροπής ελέγχου, εκδίδει πόρισμα το οποίο είναι καταπέλτης τόσο για τον Σαμπρί όσο και για τον Vitali που φαίνεται να έχουν καταχραστεί μεγάλα ποσά και να έχουν αγοράσει οικόπεδα για λογαριασμό τους.

Παρά τις υπερβάσεις που ανέκαθεν χαρακτήριζαν την οθωμανική διαχείριση, με την κατεδάφιση των τειχών η εικόνα της πόλης βελτιώθηκε. Η προκυμαία, η πλατεία Ελευθερίας και το πάρκο Μπες Τσινάρ, που δημιουργήθηκε κατά το πρότυπο του αντίστοιχου πάρκου στο Πέρα της Κωνσταντινούπολης, άρχισαν να λειτουργούν επιτυχώς ως χώροι κοινωνικής ζωής και αναψυχής, αν και, όχι τόσο λόγω των σχεδιαστικών τους χαρακτηριστικών όσο λόγω της θέσης τους.

Για το παραπάνω κείμενο χρησιμοποιήσαμε πληροφορίες από τα βιβλία: 1. Αναστασιάδης Γ.- Χεκίμογλου Ε., Η Διαδρομή της μνήμης, University Studio Press, 1997 2. Χασιώτης Ι., Τοις Αγαθοίς Βασιλεύουσα, εκδ. Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη, 1997